Panik bozukluk, beklenmedik ve tekrarlayan panik ataklar ile kendini gösteren bir kaygı bozukluğudur. Panik ataklar ise çarpıntı, terleme, titreme, nefes kesilmesi, sığ nefes alma, hissizlik veya “kötü bir şey olacak” beklentisi gibi özelliklere sahip olan yoğun korku periyotlarıdır. Panik bozukluğun tek ve belirgin bir sebebi bulunmamaktadır ve bu durumdan mustarip olan insanların günlük hayat ve yaşantılarına büyük ölçüde sorun teşkil edebilmektedir. Örneğin, panik bozukluğun bir parçası olarak, kişiler, belirli alanlara panik atak geçirme endişelerinden dolayı gitmekten kaçınmaktadır.
Panik bozukluk yaşayan kişiler sıklıkla panik atak yaşama endişesi de yaşarlar. Panik atak yaşarken insanlar büyük bir sıkıntı içinden geçerler. Atak sonrası ise kişiler tükenmişlik, yorgunluk ve halsizlik yaşarlar. Bu sıkıntılı süreç ve sonrasındaki bitkinlik kişilerin hayatında önemli yer teşkil eder. Bu sancılara karşılık olarak panik atak geçiren kişi panik atak geçirme endişesi ve kaygısı da yaşamaya başlar. Bu da panik bozukluğun önemli bir parçasıdır.
Panik atak geçirme kaygısının bir başka uzantısı ise kaçınma davranışlarıdır. Panik atak geçirmiş kişiler, panik atağı geçirdiği yer ile panik atağı eşleştirebilir. Aynı şekilde panik atak sırasında etrafında bulunan kişiler ile panik atağı da eşleştirebilir. Bu eşleştirmelerin sonucu olarak kişi bu ortamlardan kaçınabilir. Bu ortamlara girince tekrar panik atak geçireceğine inanabilir. Bunlar da kişilerin hayatlarına genel olarak olumsuz etkilerde bulunur. Sosyalliklerini düşürür. Aktiflik seviyelerini azaltır. Bazı durumlarda bu uzaklaşmalar yüksek derecede izolasyon ile sonuçlanır. Kişi kendini yaşamdan izole eder. Bu ise uzun vadede depresif semptomlara yol açabilir.
Yaş olarak ise, panik bozukluk genellikle erken yetişkinlikte kendini gösterir. Yetişkin ve ergenlerin yüzde 2 ila 3’ünde görülmektedir. Panik atak yaşayan çoğu kişi tedavi edilebilen bir rahatsızlığa sahip olduğunun farkında değildir. Hastalığın ismi çok anılsa da (biraz da Avrupa Yakasındaki Burhan karakterinin bizlere bıraktığı bir miras olarak) çoğu kişi tam olarak bu rahatsızlığın içeriğini, özelliklerini ve tedavi metotlarını bilmemektedir.
Sebep olarak ise panik bozukluğun net bir sebebi yoktur. Araştırmalara göre kişinin biyolojik ve genetik özellikleri, karakteri ve çevresel faktörler farklı ve değişen oranlarda panik bozukluğun oluşmasına katkıda bulunurlar.
Tedavi olarak ise kanıta dayalı tedavilerden Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ile Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) başarılı ve etkili tedavi metotlarıdır. Bilişsel davranışçı terapide, terapi sürecinde kişinin kaygı ve panik atağa yol açan düşünceleri üzerinde çalışılır. Kabul ve kararlılık terapisinde ise bu düşüncelerle kurulan ilişkiler ve kişinin hayatında takip etmek istediği değerler üstünde çalışılır. Bu nokta bu iki terapi arasında önemli bir farktır. Farklı yöntemlere sahip olsalar da iki terapi metodunun da araştırmalarla işe yaradığı kanıtlanmıştır.
Kabul ve kararlılık terapisi (ACT), bilişsel davranışçı terapi (BDT) ile psikoterapinin yanı sıra ilaç tedavisi de panik bozuklukta kullanılmaktadır. İlaç olarak ise antidepresanlar ve antianksiyete ilaçları kullanılmaktadır. İlaç kullanımı ve psikoterapinin birlikte olduğu durumlarda tedavi daha etkili olabilmektedir. Sadece ilaç kullanımı ise önerilmemektedir çünkü ilaç tedavisi sonrası nüksetme ihtimali bulunmaktadır.
Kendinize İyi Bakın.
Kaynaklar:
Hayes, S. C. (2016). Acceptance and Commitment Therapy, Relational Frame Theory, and the Third Wave of Behavioral and Cognitive Therapies–Republished Article. Behavior therapy, 47(6), 869-885.
McNally, R. J. (1994). Panic disorder: A critical analysis. Guilford Press.
Nardi, A. E., & Freire, R. C. R. (Eds.). (2016). Panic Disorder: Neurobiological and Treatment Aspects. Springer.
Nathan, P. E., & Gorman, J. M. (Eds.). (2015). A guide to treatments that work. Oxford University Press.
#Psikolog #Psikoloji #Anksiyete #PanikAtakBelirtileri #Psikiyatri #BipolarBozukluk #Narsist #AnksiyeteBozukluğu #Depresyon #Terapi #PsikolojikTestler #BipolarBozuklukNedir #AnksiyeteNedir #DepresyonBelirtileri #PanikAtak #BipolarNedir #Hipnoz #PanikAtakNedir #PsikolojikHastalıklar #BipolarNeDemek #ManikDepresif #KaygıBozukluğu #Psikoterapi #İnsanPsikolojisi #SosyalFobi #PsikologNedir #PsikolojikDanışmanlık #KlinikPsikoloji #PanikAtakTesti #DepresyonTedavisi #BilişselDavranışçıTerapi #AnksiyeteBelirtileri #PanikBozukluk #izmirTerapi #izmirPsikolojikDanışman #Mindfulnessizmir #izmirTerapist #izmirpsikolog #Psikologizmir #izmir #İzmirPsikolojikDanışman #Psikologİzmir #İzmirTerapist #Mindfulnessİzmir #İzmirTerapi #İzmirPsikolog #İzmir #PsikolojikDanışman #PsikolojikMüdahale #PsikolojikBozukluk #PsikolojikBozukluklar #PsikolojikRahatsızlıklar #AnksiyeteTedavisi #PsikolojikDestek #PsikolojikSorunlar #PsikologRandevu #Bilişsel #BilişselTerapi #KognitifDavranışçı #KognitifTerapi #KanıtaDayalıTerapi #CBTTerapisti #CBT #ACTTerapisti #ACT #KKTTerapisti #KKT #KabulveKararlılık #KabulveKararlılıkTerapisi #ÜçüncüNesilDavranışçıTerapiler #DoğruTerapist #DavranışTerapisi #DavranışçıTerapiler #BaşarılıTerapist #TerapiSeansı #ÜçüncüNesilDavranışTerapisi #BDTTerapisti #BDT #YeniNesilDavranışTerapileri #BilişselDavranışTerapisi #YeniNesilDavranışçıTerapiler #Terapist #Beck #PanikAtakYaşamaKorkusu #PanikAtakSemptomları #Panik #PanikAtakBozukluğu #SığNefes #Çarpıntı #Terleme #Titreme #NefesKesilmesi #Agorafobi #AçıkAlanKorkusu