Kitleleri yönlendirmek için siyasetçiler her zaman insan psikolojisinin inceliklerinden ve psikoloji biliminden faydalanmışlardır. En acımasız formuyla, tarihte korkuyu ve korku propagandasını halkı yönlendirmek için kullanan siyasetçiler olmuştur. Günümüzde ise daha gizli yöntemler bulunmaktadır, örneğin Trump’ın son seçim skandalı; Cambridge Analytica.
Haberlere göre, Trump’ın 2016 seçimindeki data analiz şirketi Cambridge Analytica, seçim zaferini garantilemek adına bazı psikolojik taktiklere başvurmuştur. New York Times ve Observer’ın yaptığı habere göre Cambridge Analytica şirketi 50 milyon Facebook kullanıcılarının datalarını izinleri olmadan incelemiş ve inceleme sırasında Cambridge Üniversitesi’nden bir psikolog ile çalışmış.
Bu miktardaki (50 milyon kişi) kişisel data ve bilgilerin analizi sonucunda seçmenlerin ve genel olarak insanların tepkilerini öngörmek mümkün olabiliyor. Bu analiz gelecekteki olası seçmen davranışlarını ortaya koymakla kalmıyor, çeşitli durumlarda ve olaylarda seçmenlerin ne gibi tepkiler verebileceğini de ortaya koyuyor. Örneğin X olayı olduğunda seçmenlerin yüzde 70’i olayı şöyle yorumlayacaktır, gibi.
Bu metoda psikografik deniyor. Psikografik klasik bağlamda seçim araştırma şirketlerinin yaptığı öngörüleri birkaç adım öteye götürüyor. Normalde seçim araştırma şirketler seçmenleri incelerken demografik bilgilerden yararlanır ve tahminlerini yaparken bu bilgilere ve güncel siyasi olaylara başvurur. Bu demografik bilgiler yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, sosyo ekonomik statü ve iş kolu gibi değişkenleri içerir.
Psikografikler de benzer şekilde işler ancak bu değişkenlere ek olarak veya bu değişkenler yerine (tahminin amacı ve kullanım alanına bağlı olarak değişir) kişilik tiplerini kullanır. Bu yeni bir yöntem değildir. Stanford Araştırma Merkezi 1980’lerde bu metodu seçimlerin sonucunu öngörmek için kullanmıştır. Stanford Araştırma Merkezi bu psikografikleri çıkarmak ve insanların motivasyon kaynaklarını anlamak için çok büyük bir kitleye anket göndermiştir. Bahsi geçen anketler “Yetiştirilme şeklime karşı çıkıyorum” ve “Genelde, kendi iç benliğimi algılamak, ünlü, zengin veya güçlü olmaktan daha önemlidir” gibi yargılar içermekteydi. Dönemde farklı bir uygulama olduğundan anketlere %86 oranında dönüş yapılmıştır.
Stanford Araştırma Merkezi, bu anketlerden edindiği sonuçları analiz ederken Abraham Maslow’un Kendini Gerçekleştirme Teorisini kullanmıştır. Elde ettiği datayı bu teori üzerinde haritalandırmıştır. Araştırma sırasında üç temel insan grubu oluşturulmuş ve bunların vereceği oylar kişilik özelliklerine paralel olarak tahmin edilmiştir.
Psikologlar ve araştırmacılar gelişen teknoloji ve sosyal medya sayesinde artık bu kadar uğraşmak zorunda değil. Cambridge Üniversitesi’ndeki psikologlar yakın zamanda myPersonality (benimKişiliğim) adlı Facebook uygulaması sayesinde on binlerce insanın Beş Büyük Kişilik Özelikleri Testi sonucunu topladı. Uygulamayı kullanan insanlar testi doldurmadan önce Facebook datalarına ulaşma izni verdiler. Elde ettikleri datayı saklayan araştırmacılar, bu bilgileri Facebook paylaşımları, durumları ve beğenileri ile eşleştirdi. Bu analiz ise hangi Facebook paylaşımları ile hangi kişilik tiplerinin korele olduğunu ortaya çıkardı. Artık sosyal medya kullanımı ile kişilik özellikleri tahmin edilebilir hale geldi.
Psikologlar ayrıca elde ettikleri bilgileri depresyon, DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), fiziksel sağlık, politik duruş ve cinsel yönelim gibi bilgileri tahmin etmek için de kullandı. Bu tahminler başka bilgiler ile birleştirildiğinde oldukça gerçekçi sonuçlar sunmaktadır.
Haberlere ve açıklamalara göre, Cambridge Analytica bu işi birkaç adım öteye götürdü. Facebook kullanıcılarının izni olmadan onların paylaşım, beğeni ve durumlarına erişti. Buradan edindiği bilgileri ise başka verilerle birleştirip seçim sonuçlarını belki de etkileyebilecek veriler elde etti. Bu olaylar ve yarattığı kargaşa sırasında Elon Musk da protesto amacıyla Facebook sayfalarını kapattı. Facebook’un hisseleri oldukça çok değer kaybetti. Çoğu blog ve haber kanalları Facebook hesaplarını kapatmaya dair paylaşımlarda bulundu. Big data her zaman artılar ve eksiler sunuyor bizlere.
Kendinize İyi Bakın.
Kaynaklar:
https://www.theguardian.com/news/2018/mar/18/facebook-cambridge-analytica-joseph-chancellor-gsr
http://www.philly.com/philly/columnists/will_bunch/facebook-ban-cambridge-analytica-trump-mercer-bannon-stolen-election-20180318.html
https://www.usatoday.com/story/tech/news/2018/03/21/facebook-data-scandal-psychology-researcher-says-hes-being-scapegoated/444940002/
#Sosyalleşme #SosyalMedya #BigData #Facebook #Skandal #Cambridge #CambridgeAnalytica #Psikografik #Siyasetçi #Politika #Manipülasyon #Trump #Seçim #Korku #Propaganda #Bilim #Araştırma #Psikolog #Psikologlar #Araştırmacı #2016 #2016ABDSeçimi #StanfordAraştırmaMerkezi #StanfordResearchInstitute #Maslow #KendiniGerçekleştirmeTeorisi #Data #Veri #ÖzelHayat #Gizlilik #myPersonality #Psikoloji #İzmirPsikolojikDanışman #Psikopati #PsikolojikDanışman #PsikolojikBozukluklar #İzmirPsikolog #PsikolojiKuramı #Psikoterapi #GrupTerapisi #DavranışTerapisi #ACTTerapisti #Terapist #BDTTerapisti #KognitifTerapi #DavranışçıTerapiler #BilişselDavranışçıTerapi #DiyalektikDavranışTerapisi #BilişselVaroluşTerapisi #Terapi #KabulveKararlılıkTerapisi #İzmir #izmir #DEHB #Depresyon #CinselYönelim #Öngörü #ElonMusk