top of page
  • Fuat Can Çalışkan

Neden Diyetler İşe Yaramaz ve Neden Sorun Yiyecekler İle İlgili Değildir?


Kilo, beden imajı ve beden algısı sorunları genelde hayat boyu devam eden durumlardır. Bu durumlar sadece sağlıklı beslenme ve aktif bir yaşama sahip olma ile de ilgili değildir. Bu yüzdendir ki beden olumlama hareketi doğmuştur ve bu sorunlardan muzdarip kişilerin yaşadıkları daha görünür hale gelmiştir. Bu sorunların üstesinden gelmenin en iyi yolu bir uzman eşliğinde ilgili davranışların, duyguların, düşünce kalıplarının üzerinde çalışmaktır. Bu süreçte yeme ile olan ilişkinin de iyileştirilmesi ve daha uyumlu ve sağlıklı hale gelmesi ana hedeflerden biri olmalıdır.


Yeme ve kilo ile ilgili problemler klişe bir benzetme olan buzdağına benzer. Dışarıdan insanlar buzdağının bir kısmını (çok kilolu olma veya çok zayıf olma) görür ancak detayları görmez veya bilmezler. Kişinin yemeyi veya yememeyi hangi durumlarla baş etmek için kullandığını bilemezler. Bu baş etme mekanizmasının detayları dışarıdan gözlemlenemez. Hatta çoğu zaman kişinin kendisi de çoğu bağlantının farkında değildir. Yemeyi veya yememeyi sorun olarak görür. Kilo sorunu, kendini tutma sorunu, irade eksikliği (veya güçlü irade), yeterince zayıf olmama gibi durumlarla baş ettiğini sanabilir. Bunların altında yatan duygusal, davranışsal ve düşünsel dinamikler bir uzman eşliğinde keşfedilebilecek durumlardır. Bu farkındalığın düşük olmasının önemli bir nedeni kişinin kendi durumu ve yaşantısıyla çok bütünleşmiş olmasıdır. Terapi sürecinde ayrışma becerisi geliştirilirse kişi düşünsel süreçlerinin, duygularının pençesinden kurtulup zorlu süreçlere rağmen kendi dilediği eylemi gerçekleştirme becerisini geliştirecektir (alışkanlık haline gelmiş davranış kalıplarından kurtulup bilinçli tercihlere yönelebilecektir).

Eğer kiloluysanız, daha sağlıklı yaşam için, daha hareketli olmak için, zorbalıktan kurtulmak için veya şaka konusu olmamak için gibi çeşitli sebeplerle kendinizi motive edebilirsiniz. Ayrıca kilonuza atfettiğiniz sorunların kilo verdiğinizde çözüleceğini düşünebilirsiniz. Kilo verme kısa süreliğine mutluluk ile sonuçlanabilir. Kilo veren kişi kendini daha iyi hissedebilir. Kilo vermeyi başarı olarak görüp kendini mutlu edebilir. Ancak yeme ile çözmeye çalıştığı, baş etmeye çalıştığı konuları ele almaz ise veya bu konularla baş etmede daha sağlıklı yollar geliştirmez ise kişi bir süre sonra verdiği kiloları almaya başlayacaktır. Fizyolojik olarak da konuyu ele alacak olursak, kişi diyet yaparken kas kaybı yaşadıysa, sağlıksız beslenerek kilo verdiyse ve yeterince egzersiz yapmadıysa (kas kütlesini korumak adına) kötü beslenmeye başladığında verdiği kiloları fazlasıyla geri alacaktır.

Farklı araştırmalarda diyetin etkisi incelenmiştir ve uzun vadede sadece diyetin tek başına işe yaramadığı gözlemlenmiştir. Hatta uzun süreli yapılan başka araştırmalarda ise sadece diyet yaparak kilo veren insanların ortalama üçte ikisinin verdiği kiloların fazlasını aldığı gözlemlenmiştir. Bu konuda gerek uzmanların gerek toplum genelinin algı yanlışlığı da rol oynar. Uzmanların ve toplumun büyük bir kısmı sağlıklı olmayı kilo verme ile eş tutar. İdeal kilodan bahseder. Ancak ideal kilodan önce kişinin sağlıklı yaşam ve sağlıklı beslenmeye dair davranışları hayatına sokması, bunları yaşamının bir parçası haline getirmesi önemlidir.

Medyanın çizdiği idealler ise başka bir problemdir. Medya, toplum, belirli bir ideal kişi çizer. Belirli bir ten rengini, dini inançları, boyu, beden ölçülerini, kiloyu, politik duruşu, cinsel tercih ve yönelimleri toplum kabul edilebilir ilan eder. Bu ölçütlerin dışındaki insanları da farklı ve istenmez kabul eder. Bu ayrımın kabul edilemez tarafında olduğunu düşünen insanlar kendilerinden ve bedenlerinden utanç duyabilirler. Kilolu insanlar açısından bu ideal olmayışı değerlendirecek olursak, kilo vermek için diyete yönelirler. Bu diyet yolculuğu sırasında ise çoğu kilolu insan bir hata yapar, “hayatını askıya alır”. Hayatı askıya alan kişiler, tüm odağını kiloya yöneltir, tüm yaşantısını diyetine göre düzenlemeye başlar. Dışarı çıkmayı azaltır, arkadaşlarına veya ailesine vakit ayırmaz. Kendi hobi ve ihtiyaçlarını bir kenara iter, kendisini besleyecek (maddi ve manevi) olan kanalları kapatır. Bir süre sonra istediği kiloya ulaşınca veya ulaşmadan, kendisini tükenmiş hisseder. Bu tükenmişliği ve mutsuzluğu, çaresizliği ise yine yeme ile çözmeye çalışabilir veya eski düzenine dönebilir. İki durumda da kişi verdiği kiloları almaya başlar ve bunun duygusal yükünü ve suçluluğunu da beraberinde yaşar.

Sonuç olarak, diyetlerin işe yaramamasının bir sebebi sağlıklı davranışlar edinilmediğinden uzun vadede kilonun korunamayışıdır. İkinci bir sebebi ise kişinin, yeme ile baş etmeye çalıştığı durumlara yeni baş etme metotları bulmaması veya bulamaması sonucunda diyet yaptıktan sonra stresli zamanlarda yemeye başvurmasıdır. Üçüncü bir sebep ise ideal olarak görülen hedefe ulaşmaya çalışırken kişinin hayatını askıya alması ve kendisini hayattan soyutlamasıdır.

Kendinize İyi Bakın.

Kaynaklar:


Davis, K. K., Sereika, S. M., Gibbs, B. B., Jakicic, J. M., & Cohen, S. M. (2017). Effect of mindfulness meditation on short-term weight loss and eating behaviors in overweight and obese adults: A randomized controlled trial. Journal of Complementary and Integrative Medicine.

Safer, D. L., Adler, S., & Masson, P. C. (2018). The DBT® Solution for Emotional Eating: A Proven Program to Break the Cycle of Bingeing and Out-of-Control Eating. Guilford Publications.

Simon, J. M. (2018). When Food Is Comfort: Nurture Yourself Mindfully, Rewire Your Brain, and End Emotional Eating. New World Library.

#Yemek #Yeme #AşırıYeme #Obezite #Diyet #NedenDiyet #NedenDiyetlerİşeYaramaz #DiyetlerveKilo #YoyoDiyetler #Bedenİmajı #Bedenİmgesi #Bedenimgesi #Bedenimajı #SağlıklıBeslenme #AktifYaşam #BedenOlumlama #BodyPositivity #Uzman #UzmanDesteği #Buzdağı #Zorbalık #Alay #AlayKonusu #KiloŞaka #ŞişmanŞakaları #Motivasyon #DiyetveMotivasyon #İdeal #ideal #Medya #Medyanınideali #Medyanınİdeali #SağlıklıDavranışlar #Terapi #KanıtaDayalıTerapi #CBTTerapisti #CBT #ACTTerapisti #ACT #KKTTerapisti #KKT #KabulveKararlılık #KabulveKararlılıkTerapisi #ÜçüncüNesilDavranışçıTerapiler #DoğruTerapist #TerapiSeansı #BaşarılıTerapist #DavranışTerapisi #izmirTerapi #izmirPsikolojikDanışman #Mindfulnessizmir #izmirTerapist #izmirpsikolog #Psikologizmir #izmir #İzmirPsikolojikDanışman #Psikologİzmir #İzmirTerapist #Mindfulnessİzmir #İzmirTerapi #İzmirPsikolog #İzmir #Psikoterapi #BilişselDavranışçıTerapi #BilişselDavranışTerapisi #BDT #BDTTerapisti #DavranışçıTerapiler #KognitifTerapi #Terapist #TerapistOlmak #YeniNesilDavranışçıTerapiler #BaşarılıTerapi #UygunTerapist #ÜçüncüNesilDavranışTerapisi #YeniNesilDavranışTerapileri #MindfulYeme #Mindful #Mindfulness #YemeBozuluklarıveMindfulYeme #YemeBozuklukları #KontrolsüzYeme #ÇokYemek #BilinçliYeme #YemeBağımlılığı #YemeBozukluklarıveMindfulness #TıkınırcasınaYeme #KaygıveDepresyon #GenelKaygıBozukluğu #KadınErkekveKaygı #Kaygı #Depresyon

118 görüntüleme0 yorum

Comments


bottom of page